Photo: Jonas Bendiksen

Photo : Alfred Eisenstaedt

Προαίσθημα

Από τη στέγη περνούσαν πράγματα πολλά
καπνός πνοές ανέμου φύλλα φθινοπωρινά
ο ίσκιος του ήλιου στο γύρισμα
του χελιδονιού η γλώσσα στο ζενίθ
τα ξιπόλητα πόδια των πουλιών δειλινές ώρες
κόκκινη κλώσα ή στέγη
μα εκείνο απομένει: η μαύρη κάργα στην καταχνιά
με το φοβερό ράμφος τοκ τοκ, τοκ τοκ
έμβολο θανάτου στο κρανίο.
Και η σιωπή του κρεμασμένου μέσα.

Μάρκος Μέσκος

Photo: Albert Kahn

Αφήγηση..

Αυτός ο ανθρωπος πηγαίνει κλαίγοντας.
Κανεὶς δεν ξέρει να πει γιατί.
Κάποτε νομίζουν πως είναι οι χαμένες αγάπες
σαν κι αυτές που μας βασανίζουνε τόσο
στην ακροθαλασσιά το καλοκαίρι με τα γραμμόφωνα.
Οι άλλοι άνθρωποι φροντίζουν τις δουλειές τους
ατέλειωτα χαρτιά, παιδιά που μεγαλώνουν
γυναίκες που γερνούνε δύσκολα.
Αυτός έχει δυό μάτια σαν παπαρούνες
σαν ανοιξιάτικες κομμένες παπαρούνες
και δυο βρυσούλες στις κόχες των ματιών.
Πηγαίνει μέσα στους δρόμους, ποτέ δεν πλαγιάζει
δρασκελώντας μικρά τετράγωνα στη ράχη της γης.
Μηχανή μιας απέραντης οδύνης
που κατάντησε να μην έχει σημασία.
Άλλοι τον άκουσαν να μιλά μοναχό καθώς περνούσε
για σπασμένους καθρέφτες πριν από χρόνια
για σπασμένες μορφές μέσα στους καθρέφτες
που δεν μπορεί να συναρμολογήσει πια κανείς.
Άλλοι τον άκουσαν να λέει για τον ύπνο
εικόνες φρίκης στο κατώφλι του ύπνου.
Τα πρόσωπα ανυπόφορα από τη στοργή.
Τον συνηθίσαμε είναι καλοβαλμένος κι ήσυχος
μονάχα που πηγαίνει κλαίγοντας ολοένα
σαν τις ιτιές στην ακροποταμιά που βλέπεις απ᾿ το τρένο
ξυπνώντας άσχημα κάποια συννεφιασμένη αυγή.
Τον συνηθίσαμε δεν αντιπροσωπεύει τίποτα
σαν όλα τα πράγματα που έχετε συνηθίσει.
Και σας μιλώ γι᾿ αυτόν γιατί δε βρίσκω τίποτα
που να μην το συνηθίσατε
Προσκυνώ.

Γιώργος Σεφέρης

Photo: Trent Parke

Η λυπημένη

Στην πέτρα της υπομονής
κάθισες προς το βράδυ
με του ματιού σου το μαυράδι
δείχνοντας πως πονείς·
κι είχες στα χείλια τη γραμμή
που είναι γυμνή και τρέμει
σαν η ψυχή γίνεται ανέμη
και δέονται οι λυγμοί·
κι είχες στο νου σου το σκοπό
που ξεκινά το δάκρυ
κι ήσουν κορμί που από την άκρη
γυρίζει στον καρπό·
μα της καρδιάς σου ο σπαραγμός
δε βόγκηξε κι εγίνη
το νόημα που στον κόσμο δίνει
έναστρος ουρανός.

Γ. Σεφέρης

Photo: Julia Margaret Cameron

Η φυλακή

Το χειρότερο δεν είναι που μ' έκλεισαν σε αυτή την φυλακή
και πήραν τα κλειδιά και έφυγαν
μα που δεν ξέρω ως που φτάνει η φυλακή μου
που δεν ξέρω το περίγραμμά της
για να κάνω επιτέλους, σαν άνθρωπος και εγώ,
μιαν απόπειρα αποδράσεως.

Κώστας Μόντης

Photo:Rob Gonsalves

Η περιφραστική πέτρα...

Μίλα.
Πες κάτι, οτιδήποτε.
Μόνο μην στέκεις σαν ατσάλινη απουσία.
Διάλεξε έστω κάποια λέξη,
που να σε δένει πιο σφιχτά
με την αοριστία.
Πες:
"άδικα",
"δέντρο",
"γυμνό".
Πες:
"θα δούμε",
"αστάθμητο"
"βάρος".
Υπάρχουν τόσες λέξεις που ονειρεύονται
μια σύντομη, άδετη, ζωή με τη φωνή σου.

Μίλα.
Έχουμε τόση θάλασσα μπροστά μας.
Εκεί που τελειώνουμε εμείς
αρχίζει η θάλασσα.
Πες κάτι.
Πες "κύμα", που δεν στέκεται.
Πες "βάρκα", που βουλιάζει
αν την παραφορτώσεις με προθέσεις.

Πες "στιγμή"
που φωνάζει βοήθεια ότι πνίγεται,
μην την σώζεις,
πες
"δεν άκουσα".

Μίλα.
Οι λέξεις έχουν έχθρες μεταξύ τους,
έχουν τους ανταγωνισμούς
αν κάποια απ' αυτές σε αιχμαλωτίσει
σ' ελευθερώνει άλλη.
Τράβα μια λέξη από τη νύχτα
στην τύχη.
Ολόκληρη νύχτα στην τύχη.
Μη λες "ολόκληρη",
πες "ελάχιστη",
που σε αφήνει να φύγεις.
Ελάχιστη
αίσθηση,
λύπη
ολόκληρη
δική μου.
Ολόκληρη νύχτα.

Μίλα.
Πες "αστέρι", που σβήνει.
Δεν λιγοστεύει η σιωπή με μια λέξη.
Πες "πέτρα",
που είναι άσπαστη λέξη.
Έτσι, ίσα ίσα,
να βάλω έναν τίτλο
σ'αυτήν την βόλτα την παραθαλάσσια.

Κική Δημουλά

Photo: Steve McCurry

Νοσταλγία

Μέσα από το βάθος των καλών καιρών
οι αγάπες μας πικρά μας χαιρετάνε.

Δεν αγαπάς και δεν θυμάσαι, λες.
Κι αν φούσκωσαν τα στήθη κι αν δακρύζεις
που δεν μπορείς να κλάψεις όπως πρώτα,
δεν αγαπάς και δεν θυμάσαι, ας κλαις.

Ξάφνου θα ιδείς δυο μάτια γαλανά
-πόσος καιρός! - τα χάιδεψες μια νύχτα
και σα ν'ακούς εντός σου να σαλεύει
μια συμφορά παλιά και να ξυπνά.

Θα στήσουνε μακάβριο το χορό
οι θύμησες στα περασμένα γύρω
και θ' ανθίσει στο βλέφαρο σαν τότε
και θα πεσει το δάκρυ σου πικρό.

Τα μάτια που κρεμούν -ήλιοι χλωμοί-
το φως στο χιόνι της καρδιά και λιώνει
οι αγάπες που σαλεύουν πεθαμένες
οι πρώτοι ξανά που άναψαν καημοί...

Κ.Καρυωτάκης

Όσο μπορείς...

Κι αν δεν μπορείς να κάμεις τη ζωή σου όπως την θέλεις,
τούτο προσπάθησε τουλάχιστον
όσο μπορείς, μην την εξευτελίζεις
μες στην πολλή συνάφεια του κόσμου,
μες στις πολλές κινήσεις και ομιλίες.

Μην την εξευτελίζεις πηγαίνοντάς την,
γυρίζοντας συχνά κ' εκθέτοντάς την
στων σχέσεων και των συναναστροφών
την καθημερινή ανοησία,
ώσπου να γίνει σαν μια ξένη φορτική.

Κ.Καβάφης

Η κουκίδα....

Photo :Alfred Eisenstaedt

Ανοησία θα πεις...
Να περνάς τα χρόνια σου
κοιτάζοντας την κουκίδα του στον ουρανό
βάζοντας κάθε μέρα στοίχημα πως μεγαλώνει,
και κάθε φορά
να το χάνεις.

Μ.Μ.

Λοιπόν; Τι σημασία έχουν πια όλα αυτά!
Τόσα λόγια, τόσα ονειρα, τόσοι δρόμοι (για να πας που;)
Συχνά μισήσαμε ως το θάνατο ή άλλοτε αγαπήσαμε ως
τον εξαγνισμό
η περηφάνια μας έκανε, καμιά φορά, να κλάψουμε,
ο εγωισμός πολλά να στερηθούμε,
ο φόβος μήπως αποτύχουμε,
η αίσθηση του ανεκπλήρωτου όταν είχαμε πετύχει,
φιλοδοξίες, τύψεις, γενναιότητες,
που σαν μεγεθυντικοί φακοί μεγάλωναν ως το άπειρο
τον ελάχιστο ευατό μας....
Και δεν είδαμε τίποτα απ'τον απέραντο κόσμο!

Τάσος Λειβαδίτης

Photo: David Alan Harvey

Στο λεωφορείο...

Σήμερα το πρωί άκουσα την καρδιά
του διπλανού μου στο λεωφορείο,
τυχαία το χέρι μου ακούμπησε στο στήθος του
κι αισθάνθηκα φευγαλέα τον ασταμάτητο παλμό.
Συγκινήθηκα στιγμιαία,
νιώθοντας πάλι άνθρωπος
μέσα στο κλουβί με τους τρελούς
και δειλά χαμογέλασα
στον συνάνθρωπό μου.

Κι εκείνος, κατακλισμένος
καθώς φαίνεται από ανθρωπιστικά συναισθήματα,
άνοιξε το γερασμένο χέρι του
και με άνεση χούφτωσε το δεξί μου κωλομέρι.

Μ.Μ

Photo: Trent Parke

Ο Ταχυδρόμος

Κάθε πρωί οπού ξυπνώ
τρέχω στην πόρτα και κοιτώ
Τρίτη Κυριακή Δευτέρα
κι άλλη μια χαμένη μέρα
Πάνε κι έρχονται ολοένα
τα βαπόρια και τα τρένα
Ταχυδρόμε ανάθεμα σε
μόνο εμένα δε θυμάσαι
Πιάνει ο κόσμος περιστέρια
κι εγώ μένω μ' άδεια χέρια

- Γράμμα τέτοιο δε λαβαίνεις
άδικα μην περιμένεις
Δεν σου το 'χουνε γραμμένο
κι αν σου το 'χουν πάει αλλού
Άλλος μένει εκεί που μένεις
και το δίνουνε αυτουνού
Ίσως να 'ναι και σταλμένο
σ' άνθρωπο του φεγγαριού
Ή και παραπεταμένο
σε μιαν άκρη τ' ουρανού.

Ο.Ελύτης

J.Koudelka

Εφυγες...

Συνεφιάζει χαμηλά,
όπου να΄ναι παέι να βρέξει
κι ένας ίσκιος μου μιλά,
μοναχά μια λέξη.

Έφυγες και τα πουλιά,
τα πουλια, φύγαν μαζί σου.
Τα παλιά μας τα φιλιά
σε καλούν, θυμήσου...

Το παράθυρο κλειστό
απομένει ακόμα,
σιωπηλό αναφιλητό
στης ερημιάς το στόμα.

Γ.Ρίτσος

Μικρά λοιπόν...

"Μικρά λοιπόν", θα μου πεις...
Μα μου΄γραψε κάποτε άνθρωπος σοβαρός,
χαρίζοντάς μου κάτιτις στα εφηβικά μου χρόνια,
πως "τα μικρά δίνουν καμιά φορά περισσότερη χαρά"
- και δεν είχε άδικο...
"Κι εκλεκτή συγκίνηση", τολμώ πια να προσθέσω!

Έλενα Στριγγάρη

Photo: Bruno Barbey

Γυναίκα

Χόρεψε πάνω στο φτερό του καρχαρία.
Παίξε στον άνεμο τη γλώσσα σου και πέρνα.
Αλλού σε λέγανε Γιουδήθ, εδώ Μαρία.
Το φίδι σκίζεται στο βράχο με τη σμέρνα.

Από παιδί βιαζόμουνα, μα τώρα πάω καλιά μου.
Μια τσιμινιέρα με όρισε στον κόσμο και σφυρίζει.
Το χέρι σου, που χάιδεψε τα λιγοστά μαλλιά μου,
για μια στιγμή αν με λύγισε, σήμερα δε με ορίζει.

Το μετζαρόλι ράγισε και το τεσσαροχάλι.
Την τάβλα πάρε, τζόβενο, να ξαναπάμε αρόδο.
Ποιος σκύλας γιος μας μούτζωσε κι έχουμε τέτοιο χάλι,
που γέροι και μικρά παιδιά μας πήραν στο κορόιδο;

Βαμμένη. Να σε φέγγει κόκκινο φανάρι.
Γιομάτη φύκια και ροδάνθη, αμφίβια Μοίρα.
Καβάλαγες ασέλωτο με δίχως χαλινάρι,
πρώτη φορά, σε μια σπηλιά, στην Αλταμίρα.

Σαλτάρει ο γλάρος το δελφίνι να στραβώσει.
Τι με κοιτάς; Θα σου θυμίσω εγώ πού μ' είδες.
Στην άμμο πάνω σ' είχα ανάστροφα ζαβώσει
τη νύχτα που θεμέλιωναν τις Πυραμίδες.

Το τείχος περπατήσαμε μαζί το Σινικό.
Κοντά σου ναύτες απ'' την Ουρ πρωτόσκαρο εβιδώναν.
Ανάμεσα σε ολόγυμνα σπαθιά στο Γρανικό
έχυνες λάδι στις βαθιές πληγές του μακεδόνα.

Πράσινο. Αφρός, θαλασσινό βαθύ και βυσσινί.
Γυμνή. Μονάχα ένα χρυσό στη μέση σου ζωστήρι.
Τα μάτια σου τα χώριζαν εφτά Ισημερινοί
μες του Giorgione το αργαστήρι.

Πέτρα θα του 'ριξα και δε με θέλει το ποτάμι.
Τι σου 'φταιξα και με ξυπνάς προτού να φέξει.
Στερνή νυχτιά του λιμανιού δεν πάει χαράμι.
Αμαρτωλός που δε χαρεί και που δε φταίξει.

Βαμμένη. Να σε φέγγει φως αρρωστημένο.
Διψάς χρυσάφι. Πάρε, ψάξε, μέτρα.
Εδώ κοντά σου, χρόνια ασάλευτος να μένω
ως να μου γίνεις Μοίρα, Θάνατος και Πέτρα.

Ν.Καββαδίας

Θάλασσα

Τα σύννεφα γιγάντικα φαντάζουν κι ασημένια
στο μολυβένιον ουρανό
σαν τα χτυπά του ήλιου το φως· σαν τα χτυπά ο αγέρας
φεύγουνε πίσω απ' το βουνό.

Κι είναι θεριό η θάλασσα. Το παρδαλό της χρώμα
δίνει της -- μπλαβό εκεί μακριά,
πιο δώθε ανοιχτοπράσινο κι ακόμα δώθε γκρίζο --
κάποια παράξενη θωριά.

Κ.Καρυωτάκης

Photo: Robert Kapa

Διακοπές

Όταν μια σταγόνα που ακούμπησε τυχαία στο πόδι σου
σε κάνει να σκέφτεσαι νησιά,
ήρθε η ώρα να φύγεις.
Όταν ψάχνεις μετά από καιρό ένα κομμάτι χαρτί
να σκουπίσεις τις σκέψεις σου,
ήρθε η ώρα να φύγεις.

Λεωφορεία, λιμάνια, αεροδρόμια
περιμένουν ορθάνοιχτα σκονισμένες ζωές
πουλώντας ανέντιμα φρούδες ελπίδες...

M.M

Άτιτλο

Και να λοιπόν...
Ύστερα από τόσο καιρό
όλη η θάλασσα που έκρυβες μέσα σου
μουσκεψε σιγά- σιγά το χαρτί
και ξεθύμανε,
αφήνοντας πίσω της
ένα στρώμα αλάτι
να καλύπτει τον πάτο,
και μια αίσθηση πίκρας
να ξεχειλίζει απ' τις όχθες...

Μ.Μ

Photo: Steve Mccurry

Κοράλια και μαργαριτάρια

Κι αλήθεια, δεν είναι λίγες οι φορες
που ανακαλύπτω εκεί στο βάθος του πνιγμού
κοράλια και μαργαριτάρια
και θησαυρούς ναυαγισμένων φίλων.

Μονάχα που δεν ξέρω να τα δώσω,
μονάχα που δεν ξέρω αν μπορούν να τα πάρουν.
Κοράλια και μαργαριτάρια
και θησαυροί ναυαγισμένων πλοίων.

Γ.Ρίτσος

Ποτέ και πάντα

Μην πεις πως θες να μ'αγαπάς αιώνια, σαν δεν ξέρεις
ποιοί σπόροι πέφτουν στην ψυχή και αγάπες νέες ανθίζουν.
Μην πεις πως θα λησμονηθώ, κι άθελα στη μνήμη σου με φέρεις
σαν οι καημοί και οι πόθοι σε φλογίσουν.
Στη λύπη μας και στη χαρά συχνά οι νεκροί γυρίζουν
και οι ζωντανοί πεθαίνουνε χωρίς να το γνωρίζουν.

Μαρίνος Σίγουρος

Photo:Alessandra Sanguinetti

Θερμοπύλες

Τιμή σ' εκείνους όπου στην ζωή των
ώρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες.
Ποτέ από το χρέος μη κινούντες·
δίκαιοι κ' ίσοι σ' όλες των τες πράξεις,
αλλά με λύπη κιόλας κ' ευσπλαχνία·
γενναίοι οσάκις είναι πλούσιοι, κι όταν
είναι πτωχοί, πάλ' εις μικρόν γενναίοι,
πάλι συντρέχοντες όσο μπορούνε·
πάντοτε την αλήθεια ομιλούντες,
πλην χωρίς μίσος για τους ψευδομένους.
Και περισσότερη τιμή τους πρέπει
όταν προβλέπουν (και πολλοί προβλέπουν)
πως ο Εφιάλτης θα φανεί στο τέλος,
κ' οι Μήδοι επί τέλους θα διαβούνε.

Κ. Π. Καβάφης

Μικρό παραμύθι

Σαν τα αστέρια στη θάλασσα
γυαλίζεις από μακριά
μα όταν το κύμα σε αγγίξει
χάνεσαι.

Μικρό παραμύθι, τα χρόνια περνάνε...

Η νύχτα, που οι γλάροι θα φέρουν,
έφτασε ήδη στον απέναντι βράχο.
Οι μπλε σταγόνες, στο φως του ήλιου χρυσές
τώρα πια ψέμα, στην όψη γλυκό
στη γεύση πικρό ζυμωμένο με αλάτι.

Το κύμα πελώριο, το σκοτάδι πυκνό
βύθισε απόψε το μικρό μου αστέρι.
Στα φύκια μπλέχτηκε, σε νησί μακρινό
κανείς πια δεν μπορεί από κει να το φέρει...

Μ.Μ.